Praca na własny rachunek

Jeżeli chcesz pracować w Niemczech na własny rachunek, powinieneś sprawdzić, czy musisz zarejestrować działalność gospodarczą.

Szczegółowe informacje na temat procedur znajdziesz na stronach niemieckiego Ministerstwa Gospodarki, przeznaczonych dla osób chcących założyć firmę: www.bmwi-wegweiser.de/start

Kolejny portal (z informacjami po polsku) znajduje się tutaj:

https://www.wir-gruenden-in-deutschland.de/pl/podstawowe-informacje/

Zapamiętaj najważniejsze kroki:

Zgłoszenie działalności gospodarczej (Gewerbe): Działalność musisz zgłosić w urzędzie ds. działalności gospodarczej (Gewerbeamt), właściwym dla Twojego miejsca zamieszkania. Należy przy tym okazać aktualne poświadczenie zameldowania oraz wypełnić i podpisać formularz z pytaniami o zgłaszaną działalność.

Także w tym przypadku obowiązuje zasada: nie podpisuj niczego, czego nie rozumiesz! Czasem pracodawcy albo pośrednicy mówią, że chodzi o dokumenty związane z pracą, a w rzeczywistości dają Ci do podpisania oświadczenie o rejestracji działalności gospodarczej. Opłata za wpis do ewidencji działalności gospodarczej jest różna w zależności od miasta i waha się w przedziale od 15 do 65 EUR.

Wskazówka! W niektórych zawodach można zarejestrować działalność gospodarczą tylko wtedy, gdy posiada się uprawnienia mistrzowskie (np. murarza, cieśli, dekarza, montera izolacji termicznych i dźwiękowych, montera rusztowań czy hydraulika). Jeżeli posiadasz polskie uprawnienia zawodowe, równoważność Twoich kwalifikacji musi najpierw zostać uznana w Niemczech. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale 2.3.

Numer identyfikacji podatkowej (Steuernummer): Żeby prowadzić działalność, potrzebujesz numeru identyfikacji podatkowej. Otrzymasz go w urzędzie skarbowym (Finanzamt). Urząd ds. działalności gospodarczej (Gewerbeamt) przekazuje dane dotyczące Twojej działalności automatycznie podczas rejestracji urzędowi skarbowemu. Urząd skarbowy wyśle Ci formularze wniosku o nadanie NIP-u na adres, który podałeś w urzędzie ds. działalności gospodarczej (Gewerbeamt). Zadbaj o to, żeby korespondencja mogła do Ciebie dotrzeć. Jeżeli na skrzynce pocztowej nie będzie Twojego nazwiska, korespondencja wróci do urzędu skarbowego, a Ty nie otrzymasz swojego numeru identyfikacji podatkowej. W niektórych miastach urząd skarbowy rozsyła także dodatkowe ankiety z pytaniami dotyczącymi zgłoszonej działalności. Na numer identyfikacji podatkowej czeka się zwykle 4-6 tygodni, więc lepiej od razu zgłosić się osobiście do urzędu skarbowego i pobrać formularze do wypełnienia.

Uwaga na oszustów! Coraz częściej pojawiają się oferty „załatwienia“ numer identyfikacji podatkowej za 100-200 EUR. Taki proceder jest absurdalny i niczym nieuzasadniony. Wniosek o numer identyfikacji podatkowej można złożyć osobiście, a jego nadanie jest bezpłatne.

Faktury: Masz obowiązek wystawiania faktur za wszystkie wykonywane zlecenia. Faktura musi zawierać następujące dane:

• adresy (Twojej firmy i zleceniodawcy)
• numer identyfikacji podatkowej
• numer faktury
• rodzaj czynności/zlecenia
• rozliczenie kwoty faktury
• VAT w wysokości 19 % lub klauzulę, że jako drobny przedsiębiorca jesteś zwolniony z VAT-u. Ma to miejsce, gdy w ciągu roku osiągasz obrót nie wyższy niż 17.500 EUR

Deklaracja podatkowa: Jako osoba prowadząca działalność gospodarczą masz obowiązek ewidencjonowania wszystkich przychodów i rozchodów. Co roku musisz składać w urzędzie skarbowym deklarację podatkową – niezależnie od tego, czy osiągnąłeś zyski. Jeżeli nie złożysz takiej deklaracji, urząd skarbowy oszacuje Twoje obroty i zyski, a następnie na tej podstawie naliczy podatek, co może Cię bardzo drogo kosztować.

Ubezpieczenie zdrowotne: W Niemczech ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe. Jeżeli przeniosłeś ośrodek swoich interesów życiowych do Niemiec, posiadanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) przeznaczonej na krótkie pobyty służbowe bądź turystyczne już nie wystarczy, żeby spełnić ten warunek. W takim przypadku należy ubezpieczyć się zdrowotnie w Niemczech.

Masz wybór: możesz zgłosić się do ubezpieczyciela prywatnego bądź złożyć wniosek o ustawowe ubezpieczenie zdrowotne, co najczęściej będzie dla Ciebie tańszym rozwiązaniem.

Jeżeli chcesz zostać objęty niemieckim ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym, musisz mieć ubezpieczenie zdrowotne w Polsce i pobrać w swoim oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) poświadczenie polskich okresów ubezpieczenia na formularzu SED 040 lub SED 041 (wcześniej E104). Z tym formularzem musisz się udać do wybranego ubezpieczyciela i złożyć wniosek o objęcie ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Powyższe rozwiązanie jest możliwe tylko wtedy, gdy posiadasz powszechne ubezpieczenie zdrowotne w Polsce.

Wskazówka! Zaświadczenie z Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) musisz przedłożyć w Niemczech w terminie do trzech miesięcy od zameldowania. Po upływie tego terminu kasa ubezpieczenia zdrowotnego może odrzucić Twój wniosek o członkostwo.

Wysokość składki zależy od Twoich dochodów. Składka wyniesie ok. 230 EUR/miesięcznie, jeżeli będziesz mieć niskie dochody i złożysz odpowiedni wniosek w kasie ubezpieczenia zdrowotnego.

Dodatkowo musisz odprowadzać składkę na ubezpieczenie pielęgnacyjne (Pflegeversicherung) w wysokości ok. 40 EUR/miesięcznie. Jeżeli pobierasz zasiłek dla bezrobotnych (ALG II, Hartz IV), koszty Twojego ubezpieczenia może przejąć i pokrywać centrum pracy (Jobcenter).

Sprawa się komplikuje, jeżeli nie masz polskiego obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Wtedy możesz ubezpieczyć się w Niemczech tylko prywatnie. W praktyce często są z tym problemy, ponieważ nie wszyscy prywatni ubezpieczyciele akceptują pracowników mobilnych. Zasadniczo prywatne kasy muszą Cię ubezpieczyć. Jeżeli odmawiają, skontaktuj się z poradnią Faire Mobilität i omów swoją sytuację.

Pozorne samozatrunienie: Chociaż masz wpis do ewidencji działalności gospodarczej, nie znaczy to jeszcze automatycznie, że pracujesz w Niemczech na własny rachunek. Decyduje o tym to, jak Twoja praca wygląda w praktyce. Z rzeczywistą pracą na własny rachunek mamy do czynienia wtedy, gdy np.:

• •samodzielnie możesz decydować, kiedy i gdzie pracujesz, i nikt (żaden brygadzista/ majster) nie kontroluje Cię bezpośrednio w miejscu pracy,
• korzystasz z własnych materiałów,
• masz więcej niż jednego zleceniodawcę,
• jednostką rozliczeniową nie są godziny tylko np. dzieło, dostawa czy wytwór Twojej pracy

Jeżeli właściwe urzędy stwierdzą, że pracujesz w ramach pozornego samozatrudnienia, z mocą wsteczną zostaniesz zakwalifikowany jako pracownik. Wtedy pracodawca będzie musiał zapłacić za Ciebie wszystkie zaległe podatki od wynagrodzeń i składki na ubezpieczenie społeczne. Ewentualnie również Ty będziesz musiał zapłacić zaległe składki, ale najwyżej za ostatnie trzy miesiące. Może się zdarzyć, że zostaniesz ukarany grzywną za popełnienie wykroczenia. Twojemu pracodawcy grożą w takim przypadku bardzo wysokie grzywny albo kara pozbawienia wolności.

Jeżeli podejrzewasz, że pracujesz w ramach pozornego samozatrudnienia albo masz wątpliwości co do swojego statusu, skontaktuj się z poradnią Faire Mobilität! Wiele urzędów skarbowych (Finanzamt) i urzędów ds. działalności gospodarczej (Gewerbeamt) także udostępnia odpowiednie informacje na ten temat.

 

 

 

grudzień 2021